Schemat i opis SM42SM42
SM42 (typ Ls800/6D, 6Dc, 6De, 6Df, 6Dg i 6Dk; w Polsce często nazywana nieformalnie Stonka lub Łaciata[2]) – polski lekki spalinowóz manewrowy produkowany w latach 1965 – 1992 przez zakłady Fablok w Chrzanowie. Odbiorcami lokomotyw były PKP (oznaczenie SM42) oraz zakłady przemysłowe (oznaczenie Ls800P). Część lokomotyw w ramach specjalnego zamówienia eksportowano do Maroka dla tamtejszych kolei (seria DG200). Ogółem wyprodukowano 1822 egzemplarze, w tym dla PKP 1157 sztuk. Są one obecnie najpopularniejszą serią lokomotyw w Polsce (w XII 2009 istniały 1224 egzemplarze, w tym 867 w barwach PKP Cargo).
HistoriaLokomotywa została zaprojektowana na przełomie lat 50. i 60. XX wieku z przeznaczeniem do ciężkich prac manewrowych, ale także prowadzenia pociągów. Najważniejszym czynnikiem była jednak kwestia wyeliminowania parowozów w pracy manewrowej oraz zdolność do formowania cięższych składów dla nowo wprowadzanych ciężkich lokomotyw – spalinowych serii ST43 i ST44 oraz elektrycznych ET21. Są to pierwsze krajowe lokomotywy spalinowe większej mocy, dzięki którym wprowadzenie trakcji spalinowej na PKP nabrało większego tempa. Oprócz produkcji dla przewoźnika państwowego, wyprodukowano także ponad 600 sztuk dla kolei przemysłowych oraz 37 sztuk na eksport do Maroka w roku 1972. PKPSpalinowozy od nr 521 wyposażone są w lżejsze wózki 1LN bez belki bujakowej. W latach 70. 39 sztuk wyposażono w instalację ogrzewania 500 V z zasilaniem z prądnicy głównej, tworząc serię SU42. W latach 1971 – 1977 przejęto trzy sztuki z kolei przemysłowych. Produkcja dla PKP trwała do roku 1981, a następnie w niewielkim zakresie po roku 1985. Na bazie SM42 powstała też prototypowa lokomotywa EPA42 z napędem akumulatorowym. W roku 1996 PKP dokonało w ZNTK Piła przebudowy lokomotywy SM42-039 poprzez montaż wysokoobrotowego silnika MTU o większej mocy, prądnicy prądu przemiennego, nowej amortyzowanej kabiny maszynisty, smarowania obrzeży kół i halogenowych reflektorów. Umożliwiono także kierowanie spalinowozem drogą radiową. Pojazd oznaczony został nowym numerem taborowym SM42-2000. W latach 1999-2000 , zmodernizowano jeszcze dwie SM42 o numerach 2536 i 2197. Nadano im oznaczenia Ls1000-001 i Ls1000-002. Od 2007 roku firma NEWAG S.A. Nowy Sącz (przy współpracy projektowej z Instytutem Pojazdów Szynowych Politechniki Krakowskiej) przeprowadza kompleksowe modernizacje lokomotyw SM42 oznaczonych jako 6Dg. Ze starych maszyn pozostaje tylko ostoja i wózki. W skład zespołu prądotwórczego wchodzi silnik spalinowy CATERPILLAR C27 oraz prądnica główna prądu przemiennego oraz prądnica pomocnicza. W związku z tym obniżone zostają przedziały maszynowe i elektryczne. Lokomotywa zyskuje nowy kształt zewnętrzny oraz ergonomiczną kabinę maszynisty z dużymi szybami czołowymi znacznie, poprawiającymi widoczność szlaku. Pierwsze trzy egzemplarze lokomotywy wyprodukowane zostały dla ISD Huta Częstochowa. W październiku 2009 wyprodukowany został czwarty egzemplarz – zamówiony przez PKP Cargo S.A. z bardzo bogatym i nowoczesnym wyposażeniem. Otrzymała oznaczenie SM42-1201 (seria 6Dg). Podobnie w zakładach PESA i CZ Loko przebudowano lokomotywę SM42 przestawiając w stronę środka kabinę i montując dwa agregaty napędowe Caterpillar C15 i alternator trakcyjny prod Siemensa wraz z przekształtnikami. Agregaty mogą pracować w różnych kombinacjach, a moc całkowita pojazdu jest większa niż fabrycznej SM42. Ta lokomotywa otrzymała oznaczenie SM42-1601 Obecnie w NEWAGu produkowane są kolejne egzemplarze 6Dg dla PKP CARGO S.A. Inni przewoźnicyNa kolejach przemysłowych lokomotywy tego typu dostarczane były w latach 1967 – 1992 i oznaczane są jako Ls800P z numerami taborowymi od 2001 wzwyż. Najczęściej zatrudniane są przy obsłudze bocznic, rzadziej w ruchu towarowym. Od lat 90. przewoźnicy prywatni poddają te lokomotywy kompleksowym remontom i modernizacjom, m.in. poprzez przystosowanie do sterowania za pomocą radia, montaż nowych silników i oprzyrządowania. Najbardziej zaawansowaną tego typu modernizacją jest przebudowana w latach 1997 – 1999 lokomotywa Ls1000, należąca do PTKiGK w Rybniku. Oprócz wymiany silnika na wysokoprężny MTU o większej mocy i montaż nowej prądnicy typu LSG-850-90, zastosowano także nową, amortyzowaną kabinę maszynisty z wejściami z pomostów oraz ergonomiczne fotele i nowoczesne urządzenia sterowania. W roku 2002 przebudowano kolejną lokomotywę. Dwadzieścia dwie lokomotywy SM-42 pozostają w użytkowaniu przez Przedsiębiorstwo Usług Kolejowych KOLPREM w Dąbrowie Górniczej. Użytkowane przez PUK KOLPREM lokomotywy poddawane są modernizacji, polegającej na zabudowie sterowania zdalnego lokomotywą szwedzkiej firmy Akerstroms. Modernizacja umożliwia obsługę lokomotywy przez jedną osobę, posiadającą uprawnienia maszynisty i ustawiacza. Sterowanie lokomotywą odbywa się zdalnie, poprzez nadajnik zdalnego sterowania, za pomocą którego maszynista kieruje lokomotywą, z maksymalnej odległości 1 km. Budowa lokomotywySM42 to jednokabinowe 4-osiowe lokomotywy o układzie Bo'Bo' z przekładnią elektryczną i elektropneumatycznym sterowaniem. Źródłem mocy jest silnik spalinowy z zapłonem samoczynnym oznaczony jako a8C22 o mocy 800 KM (590 kW), którego producentem były Zakłady Przemysłu Metalowego H. Cegielski w Poznaniu. Silnik ten posiada nietypowy dla silnika widlastego kąt rozwidlenia cylindrów wynoszący zaledwie 50 stopni. Kąt ten był podyktowany koniecznością uzyskania możliwie wąskiego silnika i całego przedziału silnikowego lokomotywy, celem zachowania widoczności z kabiny maszynisty. Silnik ten nie jest przez to dobrze wyrównoważony, przez co generowane są drgania. Galeria
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
